Látið eins og Alþýðufylkingin sé ekki til

Það er ódýrt, að gera úttekt á stefnu stjórnmálaflokkanna og sleppa stórum hluta framboðanna úr úttektinni.

Það er hægt að vera með lélega umhverfisstefnu. Það er hægt að vera með frábæra umhverfisstefnu en nota hana bara til að slá ryki í augu kjósenda. Og svo er hægt að hafa frábæra umhverfisstefnu sem er í rökrænu samhengi við efnahagsstefnuna.

Vinstri-græn hafa t.d. mjög glæsilega umhverfisstefnu. En á síðasta kjörtímabili -- Bakki, Drekasvæðið, rafmangssæstrengur ... munið þið? Munið þið eftir þessu? Þegar á reyndi, þá var ekki hald í umhverfisstefnunni fínu. Ekki frekar en í neinu öðru í opinberri stefnuskrá VG.

Hvernig er enda hægt að taka alvarlega æðislega fína umhverfisstefnu, þegar efnahagsstefnan snýst um hagvöxt? Haxvaxtarkrafan er helsta ógnin við umhverfið, vegna þess að því minna sem er skeytt um umhverfið, þess meiri er hægt að hafa hagvöxtinn. Góð umgengni kostar.

Alþýðufylkingin boðar ekki hagvöxt. Hún boðar jöfnuð. Hún boðar aukið vægi hins félagslega í samfélaginu, á kostnað markaðarins. Það þýðir að stærri hluti af ákvörðunum í þjóðfélaginu sé tekinn á félagslegum forsendum en ekki af sérhagsmunaöflum.

Sjötti kafli kosningastefnuskrár Alþýðufylkingarinnar, Fjögurra ára áætlunarinnar, er um umhverfismál. Hér er hluti af honum:

Umhverfismálin eru brýnustu úrlausnarefni samtímans. Vistkerfum jarðarinnar er ógnað í sífellt vaxandi mæli úr öllum áttum þannig að lífsskilyrði á jörðinni eru í mikilli hættu.

Vandamálin birtast m.a. í rányrkju á auðlindum, auknu magni gróðurhúsalofttegunda í andrúmslofti og súrnun sjávar, þynningu ósonlagsins og mikilli uppsöfnun þrávirkra úrgangsefna sem komið er fyrir í mörgum af fátækustu löndum heims. Helstu orsakir umhverfisvandans stafa af sókn auðstéttarinnar eftir hámarksgróða. Með því að auka framleiðslu stöðugt er gengið hratt á auðlindir jarðarinnar á kostnað komandi kynslóða. Víða er stór hluti framleiðslu og flutninga knúinn áfram með jarðefnaeldsneyti, sem hefur undanfarnar tvær aldir safnað svo miklu af gróðurhúsalofttegundum í andrúmsloftið að hlýnun jarðar er komin að bráðum hættumörkum.

Með alþjóðavæðingu auðmagnsins er framleiðsla flutt heimshorna á milli eftir því hvar vinnuaflið er ódýrast og umhverfisvernd er minnst. Þetta kostar mikla flutninga með hráefni og síðar með vörur á markað. Einnig hefur þetta í för með sér að samfélag sem verður háð viðkomandi starfsemi hefur tilhneigingu til að slaka á kröfum í umhverfismálum til að missa ekki frá sér störf. Eins er umhverfisverndarsinnum oft stillt upp frammi fyrir spurningunni hvort þeir vilji stuðla að atvinnuleysi og á hverjum það bitni.

Ráðandi stéttir reyna að stilla upp umhverfismálunum þannig að lausn þeirra sé einstaklingsbundin og ráðist af hugkvæmni og samvisku hvers og eins við sorpflokkun o.fl. Einnig reyna þær að auka forréttindi sín með því að binda rétt til mengunar við kvóta sem gengur kaupum og sölum. Þannig reynir auðstéttin að kaupa sig frá vandanum sem þó heldur áfram að aukast.

Öll helstu umhverfisvandamál og ógnanir við vistkerfi heimsins eiga sér frumorsök í eðli og hagsmunum auðstéttarinnar og kröfu hennar um sífelldan hagvöxt og hámarksgróða. Aukin velta í hagkerfinu knýr fram aukna ásókn í auðlindir og orkunotkun til að byggja undir hagvöxtinn. Þetta er tilfellið þó svo að offramleiðsla hafi verið á heimsvísu undanfarna áratugi. Lausnir umhverfisvandamálanna verða að byggjast á samfélagslegum lausnum og ákvörðunum, bæði pólitískum og tæknilegum, sem ekki stjórnast af gróðamöguleikum auðmanna.

Til að stemma stigu við aðsteðjandi umhverfisvanda er nauðsynlegt að losa samfélagið undan oki hins gróðadrifna fjármálakerfis. Þegar fjármálakerfið verður rekið á félagslegum grunni án þess að soga til sín öll verðmæti úr hagkerfinu verður svigrúm til að auka fjölbreytni í atvinnu og verðmætasköpun, sem þá þarf ekki að standa undir himinháum fjármagnskostnaði. Þannig minnkar þörfin fyrir orkufreka flutninga með vörur heimshorna á milli.

Framleiðsla miðast meira við þarfir fólksins en ekki þarfir auðmagnsins fyrir sífellt auknar fjárfestingar til að ávaxta aukinn gróða.

Þetta er lykillinn að því að vinda ofan af umhverfisógninni og koma á sjálfbæru samfélagi sem ekki gengur á rétt komandi kynslóða með græðgi fámennrar auðstéttar. Vaxandi hreyfing í samfélaginu tekur umhverfismálin alvarlega og vinnur ötult starf til lausnar á þeim. Til að auka árangur þess og til að bjarga jörðinni út úr vítahring mengunar og sóunar auðstéttarinnar er mikilvægt að skilningur vaxi innan umhverfishreyfingarinnar á því að kapítalisminn verður aldrei grænn.

Hver er stefnan um framtíð jarðar?